Agoria: ‘Met goede houtverbranding daalt fijnstof’

‘De kachel doen branden, hoeft niet slecht te zijn voor de gezondheid, zolang je maar op een goede manier stookt’, zegt Agoria, de bedrijvenorganisatie van de technologische sector. De organisatie reageert daarmee op eerdere berichten als zouden de luchtwegen in huis worden aangetast door fijnstof. Agoria geeft daarom vijf tips voor een weinig vervuilende houtverbranding: gebruik een houtvochtigheidsmetertje, gebruik een aanmaakblokje in plaats van krantenpapier, steek het vuur langs boven aan, hou je glasraam goed in het oog en vervang oude kachels en haarden.

In de woonruimte

“Enkel in geval van een slechte verbranding en een slechte schoorsteentrek bestaat de mogelijkheid dat rook en fijnstof uit de kachel de woonruimte bezoedelen”, zegt Guy Gommeren, expert bouwen bij Agoria. Een goed werkende houtkachel schept een sterke luchtstroom vanuit de woonruimte naar het rookkanaal, zodat fijnstof geen kans krijgt om in de woonruimte terecht te komen.”

Moderne houtkachels zijn volgens Agoria ook luchtdichter dan oudere kachels en de modernste kachels zijn zelfs voorzien van het Duitse certificaat voor luchtdichtheid (DiBT), zodat zelfs bij een kortstondig onvoldoende trek er geen rook of fijnstof in de woonruimte zal terecht komen. Deze luchtdichtheid zorgt er tevens voor dat de verbranding optimaal verloopt waardoor veel minder vervuilende stoffen gegeneerd worden. Agoria wijst erop dat de meerderheid van de houtkachels vandaag wordt geïnstalleerd met een directe aanvoer van buitenlucht voor de verbranding, zodat er geen contact is tussen de verbrandingslucht en de kamerlucht. Daarnaast regelen de modernste houtkachels de luchtaanvoer automatisch, zodat er nooit een geval van onderdruk in het rookkanaal kan voorkomen. In nieuwbouw woningen is deze regeling bovendien verbonden met het ventilatiesysteem, zodat bijvoorbeeld bij het openen van de haarddeur de ventilatie geen onderdruk veroorzaakt.

“Met andere woorden, wie een houtkachel gezond wil stoken zorgt voor een goede verbranding en een geregeld onderhoud van het rookkanaal en de kachel, zodat een goede schoorsteentrek gegarandeerd blijft. En dat lukt nog zo veel beter met een moderne kachel of haard die luchtdicht zijn”, zegt Gommeren.

Buitenshuis

Fijnstofemissies door houtverbranding zullen pas dalen met een effectief vervangingsbeleid. Op basis van Europese studies is duidelijk dat indien alle oude toestellen voor houtverbranding vervangen zouden worden door performante, moderne toestellen, de uitstoot van fijnstof met bijna 90 procent zou verminderen. Dat is de uitdaging, te meer omdat de Europese Unie brandhout formeel heeft erkend als hernieuwbare energiebron. Binnen de Europese 20/20/20-doelstelling speelt brandhout een belangrijke rol. In vele Europese landen wordt houtverbranding gepromoot om de klimaatdoelstellingen te halen. Zo kan de consument in Frankrijk een deel van de aankoop van een gecertifieerde houtkachel aftrekken van de personenbelasting.

Zelfs in de meest pessimistische scenario’s stoten moderne houtkachels en inbouwhaarden 10 maal minder fijn stof uit dan vergelijkbare oudere toestellen en zelfs 20 maal minder dan open haarden. Bovendien is het fijn stof uit moderne houtverbranding 5 maal minder toxisch en wordt het 16 maal sneller weer uitgeademd, omdat het eerder mineraal is van aard en nagenoeg geen koolwaterstoffen bevat.

Dat houtkachels een belangrijke bijdrage leveren tot de fijnstofemissies in Vlaanderen is al vele jaren oud nieuws. Het beleid en de communicatie ter zake blijft de laatste jaren evenwel beperkt tot negatieve stookadviezen en de promotie van slimme stookmethodes. Het is nog maar eens duidelijk dat dit alleen nog niet geleid heeft tot een daling van de fijnstofemissies.

Het “Koninklijk besluit tot regeling van de minimale eisen van rendement en emissieniveaus van verontreinigende stoffen voor verwarmingsapparaten voor vaste brandstoffen” uit 2010, waarvan in november 2016 Fase 3 van kracht werd, garandeert een minimale uitstoot van alle actuele toestellen. Er is ook effectieve controle op deze wetgeving, om onder meer niet conforme, goedkope importtoestellen uit de markt te weren.

In deze tijden van budgettaire beperkingen bij de overheid vraagt Agoria niet om financiële tegemoetkomingen voor de vervanging van oude houtkachels of open haarden. Een negatief stookadvies voor houtkachels en haarden “zonder Europees keuringsbewijs” zou in de perceptie van de consument al veel verschil maken. Het zou nog niet eens beperkt moeten worden tot dagen dat er te veel fijnstof in de lucht zit. En het hoeft dan zelfs helemaal niet alleen maar bij sensibilisering te blijven.

Alle leden van Agoria hebben er zich al jaren geleden toe geëngageerd om in samenwerking met diverse overheden verder werk te maken van een verbetering van het aanbod aan performante toestellen, van een betere opleiding van installateurs, van meer sensibilisering rond de beste stookmethodes, enz.  Laat een negatief stookadvies vergezeld gaan van een positief koopadvies voor meer performante toestellen en we krijgen een beleid dat echt werkt.
Agoria schat dat momenteel 65 procent van de houtkachels in ons land ouder is dan 15 jaar.  De producenten en invoerders van houtverbrandingstoestellen wijzen erop dat landen als bijvoorbeeld Duitsland en Frankrijk (met belastingaftrek) een actief vervangingsbeleid voeren en zo de fijnstofuitstoot door houtverbranding terug dringen. Bovendien is er nog verdere beterschap op komst. Door investeringen in onderzoek en ontwikkeling zullen houtkachels in de nabije toekomst nog minder fijnstof creëren. Voor onze sector is dit een engagement. We zijn bereid te blijven investeren om stapsgewijs de uitstoot ook in de toekomst verder te verminderen, zoals de autoconstructeurs dit deden en doen met de Euronormen.

Agoria wijst er ook op dat heel wat “onheilsprofeten vandaag onwaarheden vertellen.” Zo haalt Gommeren het voorbeeld aan van Londen waar afhankelijk van de bron sinds 1956 of sinds de jaren ‘70 de houtkachel verbannen is. Dit is onjuist. In Londen en andere verstedelijkte gebieden heeft men sinds 1956 “smoke control area’s”, waar men “smokeless fuels” moet gebruiken (antraciet kool en houtskool) of gebruik mag maken van “exempt appliances” toestellen welke een DEFRA-keuring hebben ondergaan. Dit zijn toestellen die quasi vergelijkbaar zijn met wat vandaag de norm is in België.