Vlaanderen op plaats tien in rangschikking innovatieve regio’s in EU

Vlaanderen is een van de tien meest innovatieve regio's in Europa. Dat blijkt uit een vergelijkende studie van Agoria Vlaanderen die vandaag wordt voorgesteld op het congres ‘Tech Matters’ in Leuven. De technologiefederatie vindt dat we onze ambities moeten opschroeven en tegen 2025 mikken op de top vijf. ‘We scoren goed voor onze welvaartscreatie, onderwijs, investeringen in innovatie en exportprestaties, maar om door te stoten naar de top vijf is ook focus nodig op levenslang leren, digitalisatie, klimaat en internationale promotie van de technologiesector,’ zegt Peter Demuynck, algemeen directeur van Agoria Vlaanderen. ‘We mogen niet tevreden zijn met een ‘zesjes-cultuur’,  we hebben heel veel troeven maar er mag nog wat meer ambitie zijn’, reageert ook Vlaams minister-president Geert Bourgeois.

Met de Tech Hotspot Index vergelijkt Agoria Vlaanderen met twintig andere innovatieve regio's in Europa. Daar zitten landen tussen zoals Denemarken, Ierland, Slovenië en Zweden. Maar ook topregio's van vergelijkbare grootte in Duitsland, Frankrijk, Nederland, Italië, Oostenrijk, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. ‘We vergelijken die regio's aan de hand van 28 parameters gegroepeerd in vier thema's: economie en levenskwaliteit, onderwijs en levenslang leren, veranderingspotentieel rond digitalisering en industrie 4.0, en de maatschappelijke uitdagingen zoals klimaat en mobiliteit’, zegt Peter Demuynck, algemeen directeur van Agoria Vlaanderen.

‘Als we alle scores optellen, komt Vlaanderen op een tiende plaats. Dat is de middenmoot, we kunnen beter. De technologiesector in Vlaanderen heeft het potentieel om top vijf te zijn in 2025. Dat moet de ambitie zijn en dat is realistisch’, zegt Demuynck. Denemarken, Zweden en Finland staan bovenaan de ranking. Vlaanderen klopt net Ierland en ziet Duitse, Franse en Nederlandse regio’s voorbij spurten.

Meer dan honderd bedrijfsleiders en topmanagers buigen zich vandaag in Leuven over de relevantie van de technologische industrie in Vlaanderen.Die is economisch bijzonder relevant, zo blijkt uit cijfers van Agoria Vlaanderen. In Vlaanderen zorgt ze rechtstreeks en onrechtstreeks voor jobs aan bijna een half miljoen mensen, voor bijna de helft van alle private onderzoek en ontwikkeling, voor een vijfde van alle export en voor negen miljard euro van de publieke middelen in ons land. ‘Ook maatschappelijk is deze sector heel relevant’, zegt Demuynck. ‘In belangrijke mate zijn het de technologiebedrijven die oplossingen bieden voor de grote uitdagingen van morgen rond bijvoorbeeld mobiliteit, veiligheid, klimaat en gezondheid. Technologische oplossingen hebben een directe impact op ons dagelijks leven.’

Uit de Tech Hotspot Index van Agoria Vlaanderen blijkt echter dat er nog veel werk aan de winkel is om van Vlaanderen een echte technologische hotspot te maken die bestaande technologiebedrijven omarmt en nieuwe kan aantrekken.

Demuynck: ‘We scoren relatief goed op gebied van welvaart, onderwijs, export en investeringen in innovatie, maar op vlak van levenslang leren, digitalisering en internationale promotie van onze technologiesector moeten we meer ambitie tonen. De afstand tot de kopgroep blijft te groot. We zitten genoegzaam in de middenmoot, terwijl we veel potentieel hebben. Nu zijn we mogelijks de beslissende vlucht aan het missen. Als we niet snel reageren, hollen we de komende twintig jaar achter de feiten aan. Het goede nieuws is dat we alle troeven in handen hebben, hoog tijd dus om nog meer ambitie te tonen.

‘Er is niets fout met excelleren, integendeel. Een zesje halen is niet voldoende. We moeten blijven inzetten op industrialisering en digitalisering’, reageert minister-president Geert Bourgeois. ‘We hebben heel veel troeven maar er mag nog wat meer ambitie zijn.’

Levenslang leren: Vlaanderen is het zwakke broertje

In het onderzoek scoort Vlaanderen het beste voor onderwijs. We kapen daar de eerste plaats weg voor Finland en de Parijse regio Île-de-France. ‘Vlaanderen doet het zeer goed in kennisoverdracht. De grote uitdaging wordt ons onderwijs aan te passen aan de noden van de toekomst. Het onderwijs moet ervoor zorgen dat jongeren ook de vaardigheden hebben die nodig zijn voor de jobs van morgen’, zegt Peter Demuynck. ‘Toch blijft er een groot tekort aan technologische profielen. We moeten de STEM-opleidingen bij jongeren en hun ouders dus blijven promoten.’ Hij vindt dat vaardigheden zoals multidisciplinariteit, creativiteit en teamwerk meer in de onderwijspraktijk moeten zitten. Ook meer inzetten op vernieuwende onderwijsvormen zoals duaal leren vindt hij noodzakelijk.

Een negatieve uitschieter is onze slechte score voor levenslang leren. Vlaanderen bengelt daar aan de staart van het internationale peloton. Alleen Ierland en Wallonië doen het nog slechter. ‘Dat is problematisch voor een regio die wil meespelen in de Champions League’, oordeelt Demuynck. ‘De lage score is verontrustend, want we hebben bijvoorbeeld de 50-plussers absoluut nodig om aan de vraag naar gekwalificeerd personeel te voldoen en om meer mensen aan het werk te krijgen. Een activiteitsgraad van 69 procent is te laag in vergelijking met het gemiddelde van 74 procent van de innovatieve regio’s’, weet Peter Demuynck.

‘We hebben hier nog niet zo'n cultuur van levenslang leren zoals in de Scandinavische landen. Zweden, Denemarken en Finland staan in de top drie. Iedereen moet daarvoor zijn verantwoordelijkheid nemen. Zoals je software updatet, moet je ook je kennis op peil houden. Het is zowel aan de kennisinstellingen, de bedrijven als aan de individuen om dit op te nemen. En de overheid moet zorgen voor een kader om dat mogelijk te maken.’

Digitalisering: vijftiende plaats, werk voor overheid en onderwijs

Voor digitalisering, gemeten aan het aantal online-aankopen, het aantal onlinetransacties met de overheid en het aantal gezinnen met een breedbandaansluiting, zitten we in de tweede helft van de groep met een vijftiende plaats. ‘We zijn daarin te weinig radicaal’, zegt Demuynck. ‘Onze digitale transformatie moet echt nog op gang komen. Bij zowel het aantal online aankopen als het aantal online transacties met de overheid doen we met moeite mee in Play-off 2 en strijden we zelfs tegen de degradatie. We horen net radicaal digitaal te zijn. Dat geldt zeker voor de overheid en het onderwijs, willen we de juiste vlucht niet missen.

We zijn in automatisering en robotica te veel volgers in plaats van koplopers. Eerder gebruikers van nieuwe technologie dan makers. Dat moet veranderen’, benadrukt Peter Demuynck.

Agoria onderzocht ook de mate waarin Vlaanderen klaar is voor verandering aan de hand van cijfers voor innovatie, digitalisering en industrie 4.0. Voor innovatie, onder andere bepaald op basis van het aantal patenten en private investeringen in onderzoek en ontwikkeling, scoren we een achtste plaats. Île-de-France, Baden-Württemberg en Zweden staan op het podium. ‘We zijn goed maar niet top. Een achtste plaats is een olympisch diploma, maar eigenlijk moeten we voor de medailles gaan’, reageert Peter Demuynck.

Internationale promotie

Agoria Vlaanderen vraagt ook meer aandacht voor de internationale promotie van de Vlaamse technologiesector. ‘We moeten nog meer buitenlands toptalent aanmoedigen om bij ons aan de slag te gaan. Er is werk genoeg. En tegelijk zouden onze bedrijven nog meer jonge werknemers kunnen aanmoedigen om een jaar in een buitenlands kantoor van het bedrijf te gaan werken. De buitenlandse vestigingen van onze technologiebedrijven groeien trouwens fors, van 1104 in 2010 naar 1215 vandaag’, zegt Demuynck.

Lessen uit Ierland

Volgens Gearoid Mooney, Division Manager Research & Innovation bij Enterprise Ireland, kan Vlaanderen heel wat opsteken van Ierland. De Keltische tijger kroop na de financiële crisis uit een erg diep dal, vooral door zich resoluut te profileren als echte technologieregio en is nu klaar om door te stoten naar de top.

‘Er is werk aan de winkel, maar ik ben ervan overtuigd dat via samenwerking tussen bedrijven, overheid, kennisinstellingen én sociale partners, we deze ambitie kunnen waarmaken. We kunnen Vlaanderen economisch positioneren als echte topregio in Europa en zo een goede toekomst creëren voor onze kinderen en kleinkinderen’, besluit Demuynck.

Meer over Tech Matters op http://techmatters.agoria.technology.